“Ik voel me schuldig als een ander iets voor mij doet en ik kan niets terug doen.”

“Ik voel me schuldig dat ik teveel met mezelf bezig ben.”

“Ik voel me schuldig dat ik mijn ouders niet zo vaak bezoek als mijn broer of zus.”

“Ik voel me schuldig dat ik een boek lees, terwijl er nog van alles in huis te doen is.”

Schuldgevoel

Ongetwijfeld herken je een van bovenstaande uitspraken, omdat ook jij last hebt van dat vervelende schuldgevoel. Hieronder ontdek je waar schuldgevoel vandaan komt en hoe je er mee om kunt gaan.  

In mijn podcast over Grip op jouw zelfbeeld leg ik aan de hand van de Transactionele Analyse uit hoe je zelfbeeld ontstaat.

Overtuigingen over jezelf

Er zijn 5 "boodschappen" die we ons eigen maken als mens vanuit de ervaringen die we opdoen in onze jeugd.

1.  Wees sterk

2.  Maak voort

3.  Doe (de ander) een plezier

4.  Wees perfect

5.  Doe je best

Deze zinnen zijn vaak niet letterlijk zo tegen je gezegd. Als klein kind maak je je eigen overtuiging over wat er gebeurt of wat je ziet. Je kijkt er als het ware met jouw eigen persoonlijke bril naar en daar vorm je je overtuiging over. Door diezelfde bril bekijk jij elke nieuwe situatie die jij tegenkomt of ervaart. 

In de genoemde podcast vertel ik over de (onuitgesproken) boodschappen die ik als kind heb ervaren en me eigen heb gemaakt: doe de ander een plezier. Mijn bril waardoor ik vervolgens keek werd de bril van: wees de ander niet tot last en wees zo min mogelijk zichtbaar. En daar ontstaat zomaar een bron voor schuldgevoel.

In mijn blog over mijn wiskunde docent vertel ik over mijn gevoel van welkom en gezien weten. Diezelfde situatie gaf mij heel wat schuldgevoel.

• Deze docent offert zijn vrije tijd op om mijn wiskundekennis bij te spijkeren.
• Ik voel me schuldig dat ik meer uitleg krijg dan mijn andere klasgenoten.
• Ik voel me schuldig dat ik dit “gratis” kreeg. Er staat niets tegenover.
• Tijdens de bijlessen voel ik me schuldig als ik na zijn uitleg het nog steeds niet begrijp.
  
  

Omgaan met schuldgevoel
Leuk te weten waar het vandaan komt, maar hoe kom je er vanaf 😊. Bewustwording is de sleutel om de gevoelens te herkennen en vervolgens de keus te maken om bij je schuldgevoel te blijven of het te elimineren.

Je gedraagt je door de dag heen op verschillende manieren. Grofweg zijn er 3 categorieën of posities. Herken jij ze bij jezelf?

1. Ouder

Je reageert zoals een van je ouders of opvoeders. Je reageert zoals zij gedaan of gezegd zouden hebben.  

(bijvoorbeeld: dit is de regel, “weet je wat jij zou moeten doen”, belangstelling tonen, schouderklopje geven of wenkbrauwen fronsen).

2. Volwassene

Je hebt de situatie onafhankelijk en objectief bekeken. Vervolgens laat je je reactie weten op een onbevooroordeelde manier, je hebt een conclusie getrokken.

(bijvoorbeeld: je stelt jezelf vragen als wie, wat. Je analyseert, houdt je hoofd vaak iets schuin).

3. Kind

De manier waarop je reageert en de bedoeling waarmee je dit doet is gelijk aan de houding die je aannam als klein meisje of als klein jongetje.

(bijvoorbeeld: ik kan niet.., ik zou willen dat.., dank je wel.., tranen, gehoorzamen, bevestiging vragen, nagels bijten, tong uitsteken, nadoen, geduldig wachten).

NB: er is geen goed of fout bij deze 3 posities.

De posities zijn aanvullend aan elkaar en helpen je om als volwassene overwogen keuzes en reacties te maken. 

Door de boodschappen of thema’s die je je als kind heb eigengemaakt (bijvoorbeeld besta niet, wees onzichtbaar) ervaar je schuldgevoel als last en kan je er door worden verteerd van binnen. 

Het goede nieuws over schuldgevoel

• Leg je schuldgevoel eens langs alle 3 de posities.
• Stap in je volwassen positie en bevraag je zelf objectief of je schuldgevoel 

• nodig is
• helpend is
• klopt dat het verkeerd is wat je doet?

• Vervolgens maak jij, en jij alleen, de keus wat je gedrag, denken en voelen gaat zijn m.b.t. jouw schuldgevoel.  

Ik ben benieuwd hoe het je lukt om bovenstaande uit te proberen.